بررسی صفات کیفی دانه در لاین های امید بخش برنج با استفاده از نشانگرهای مولکولی

بهبود کیفیت دانه برنج، همواره بعد از عملکرد یکی از مهم ترین اهداف اصلاحی این محصول می باشد. همچنین اصلاح به منظور بالا بردن کیفیت غذایی برنج، کاهش عملکرد این محصول را در پی داشته است، بنابراین جهت اصلاح کیفیت مطلوب همراه با حفظ عملکرد، ابتدا باید اطلاعات اولیه از ساختار ژنتیکی صفات مختلف مورد اصلاح از جمله توارث پذیری و تعداد ژن های کنترل کننده صفت داشت. صفات کیفی دانه برنج، صفاتی پلی ژنیک بوده و وراثت آن ها تحت تاثیر اثرات اپیستازی، افزایشی و اثر متقابل ژنوتیپ در محیط می باشد. از طرفی روش های اصلاحی کلاسیک برای ارزیابی صفات چند ژنی و انتخاب بهترین تیپ گیاه، به شرایط محیطی و سن گیاه بستگی دارد و این باعث کند شدن روند پیشرفت روش های اصلاح کلاسیک می شود. بنابراین استفاده از بیوتکنولوژی به عنوان یک ابزار و انتخاب بهترین گیاهان با استفاده از اطلاعات مولکولی، سبب افزایش بهره وری و دقت در روش های اصلاحی می شود. در این مطالعه از نشانگر های ریز ماهواره به روش انتخاب به کمک نشانگر برای انتخاب لاین های (f8) حاصل از تلاقی سنگ طارم و دیلمانی استفاده شد. نشانگرهای rm587، rm510، rm253، rm225، rm276، rm339، rm506، rm152 و rm223 بین شاهدهای مربوط به صفات میزان آمیلوز، قوام ژل، درجه حرارت ژلاتینه شدن، میزان افزایش طول دانه بعد از پخت و عطری بودن چند شکلی نشان دادند و با استفاده از نرم افزار spss16 تجزیه و تحلیل شدند. با توجه به نتایج بدست آمده لاین های l13 و l69 از لحاظ تمامی صفات کیفی بجز میزان آمیلوز در حد مطلوب بودند، لاین l9 نیز از لحاظ قوام ژل، درجه حرارت ژلاتینه شدن و میزان طویل شدن دانه بعد از پخت و لاین l112-2 از لحاظ میزان آمیلوز، قوام ژل و عطری بودن و لاینl29 از لحاظ میزان آمیلوز و قوام ژل در حد مطلوب ارزیابی شدند در نهایت لاین های l134، l14، l57 و l25 را می توان به عنوان لاین های امیدبخش حاوی صفات کیفی مطلوب معرفی کرد. لذا این لاین ها را میتوان پس از بررسی سایر صفات مرتبط با عملکرد، معرفی نمود. کلمات کلیدی : برنج، کیفیت پخت، انتخاب به کمک نشانگر، نشانگرهای ریزماهواره